Inspannen zonder beperkingen?

Bij mensen met een verstandelijke beperking lijkt inspannen niet zo vanzelfsprekend. Zoals fysiotherapeuten zullen beamen, gaat hun hartslag meestal minder omhoog bij inspanning dan je zou verwachten. Hoe komt dat? Komt dat door hun lage cardiorespiratoire uithoudingsvermogen? Of doordat ze zo weinig ervaring hebben met inspannen? Of is er nog iets anders aan de hand?

Zelfs bij atleten met een verstandelijke beperking lijkt de maximale hartslag niet even hoog te kunnen worden als bij mensen zonder een verstandelijke beperking. Hieruit kun je afleiden dat de getraindheid en het niet kunnen/willen leveren van maximale inspanning niet de verklaring lijkt te zijn. Onderzoek bij mensen met Down syndroom (die geen hartafwijking hadden of medicatie gebruikten) heeft laten zien dat hun maximale hartslag circa 20-30 punten lager is. Na jaren van onderzoek, met name door prof. Fernhall en zijn onderzoeksgroep, is gebleken dat dit komt door een verstoorde autonome reactie.

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit een een sympatisch deel, dat bij activering voor de ‘fight or flight’ reactie zorgt, en een parasympathisch deel, dat bij activering voor de ‘rest and digest’ reactie zorgt. Deze twee onderdelen zijn altijd allebei actief, maar de balans tussen die twee bepaalt je lichamelijke en geestelijke alertheid of ontspanning. Bij inspanning tot een matige intensiteit neemt je hartslag toe, vooral  door een afname in de parasympathische activiteit. Verhoog je de intensiteit, dan neemt je hartslag verder toe, met name door een toename in sympathische activiteit, o.a. door het vrijkomen van adrenaline en noradrenaline in je bloed.

Het verrassende resultaat uit het onderzoek van prof. Fernhall is dat dit laatste mechanisme bij mensen met Down syndroom bijna niet plaatsvindt! Dit leidt ertoe dat mensen met Down syndroom dus fysiologisch niet in staat zijn tot het behalen van dezelfde maximale hartslag als mensen zonder Down syndroom.

Zoals iedereen die zich met bewegen bezig houdt, weet, is de maximale hartslag op zichzelf niet iets wat je dagelijks wil bereiken in training of in andere activiteiten, maar wordt de maximale hartslag wel gebruikt om de relatieve intensiteit van activiteiten of in inspanningstesten weer te geven. Voor mensen met Down syndroom geeft het gebruik van de reguliere formules of omrekentabellen een overschatting van wat ze moeten kunnen halen, en is een activiteit voor hun relatief zwaarder om een bepaalde hartslag te halen. Gelukkig is er inmiddels een aangepaste formule om een betere inschatting van de maximale hartslag te maken voor mensen met Down syndroom.

Voor mensen met een verstandelijke beperking zonder Down syndroom zien we ook een verlaagde maximale hartslag, met circa 12-15 punten. Of hier dezelfde mechanismen een rol spelen, weten we niet. Ook weten we niet of die overschatting van wat iemand kan, misschien wel voor een veel grotere groep geldt, dan alleen voor mensen met Down syndroom. Een belangrijk onderwerp voor nieuw onderzoek!

Voor meer informatie:

  • Overzicht van onderzoek naar inspanning bij mensen met Down syndroom:
    Reduced work capacity in individuals with down syndrome: a consequence of autonomic dysfunction?

    Fernhall B, Mendonca GV, Baynard T. Exerc Sport Sci Rev. 2013;41(3):138-47
  • Overzicht van onderzoek naar inspanning bij mensen met een verstandelijke beperking zonder Down syndroom:
    Cardiorespiratory fitness in individuals with intellectual disabilities–a review.
    Oppewal A, Hilgenkamp TI, van Wijck R, Evenhuis HM. Res Dev Disabil. 2013;34(10):3301-16
  • Aangepaste formule voor het schatten van de maximale hartslag:
    Prediction of maximal heart rate in individuals with mental retardation.

    Fernhall B, McCubbin JA, Pitetti KH, Rintala P, Rimmer JH, Millar AL, De Silva A. Med Sci Sports Exerc. 2001;33(10):1655-60.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *